322-Reports Rapporten

https://www.eis-nederland.nl/rapporten https://www.eis-nederland.nl/rapporten https://www.natuurkennis.nl/publicaties/landschapoverstijgendnw/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/laagveen-en-zeekleilandschap/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/obn-nieuwsbrieven-uit-vakblad-nbl/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/proefschriften/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/scientific-articles/
         
 

Spikmans, F., T. Schippers, H. van Kleef, H. Verploegen, R. van den Born, R. van Grunsven & B. Koese
Inzet biociden als faunabeschermingsmiddel bij bestrijding aquatische invasieve exoten in geïsoleerde wateren
EIS2022-11 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Er kleven voor de hand liggende nadelen aan de inzet van biociden. Zo is het bij wet verboden en wordt de inzet van biociden vaak onwenselijk gevonden. Tegelijkertijd is er een grote behoefte aan (kosten-)effectieve maatregelen tegen invasieve exoten. De inzetbaarheid van biociden als faunabeschermingsmiddel in geïsoleerde wateren verdient daarom een gegronde afweging. In deze studie worden als eerste stap de voor- en nadelen onderzocht. Deze studie richt zich op vier aspecten: ecologische toepasbaarheid, risico’s volksgezondheid en milieu, wetgeving en maatschappelijke perceptie en draagvlak.

  Downloaden
         
 

Koese, B., A. Boesveld & A. Gmelig Meyling
Ongewervelden van de habitatrichtlijn in de Nieuwkoopse plassen: kartering 2021
EIS2022-10 EIS Kenniscentrum insecten, LeidenIn het najaar van 2021 is het Nieuwkoops plassengebied opnieuw onderzocht op het voorkomen van drie bijzondere ongewervelden vermeld op bijlage II en IV van de habitatrichtlijn, te weten de gestreepte waterroofkever, zegge-korfslak en platte schijfhoren. Het betreft een herhaling van een gebiedsdekkend onderzoek in 2015.

  Downloaden
         
 

Koese, B. & A. Mrugala
Dichtheden van de rode Amerikaanse rivierkreeft in Delfland
EIS2022-08 EIS Kenniscentrum insecten, LeidenMiddels merk-terugvangst onderzoek worden de aantallen op de proeflocaties in Vlaardingen, Delft en Den Haag geschat op respectievelijk 1231, 1864 en 661 kreeften (>7 cm), tot maximaal 5100 exemplaren volgens de ruimste schatting in Delft. Omgerekend naar dichtheden gaat in alle gebieden om circa 0,1 tot maximaal 0,5 kreeften per m2 . Dit is iets minder dan in sommige (natuur)gebieden is gevonden.

  Downloaden
         
 

Koese, B.
Macrofauna van de Middel- en Oostduinen (Goeree Overflakkee) in 2021
EIS2022-07 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van Evides waterbedrijf heeft EIS Kenniscentrum Insecten in 2021 een inventarisatie uitgevoerd naar de macrofauna van de Middel- en Oostduinen op Goeree-Overflakkee. Het gaat om 13 poelen die in het voorjaar (mei) zijn geïnventariseeerd en 10 meetpunten in vijf infiltratiekanalen die in de nazomer (augustus) zijn onderzocht. Bij het onderzoek is gekeken naar de volgende groepen: elzenvliegen, haften, kokerjuffers, waterkevers, waterwantsen, kreeftachtigen en weekdieren. Daarnaast is volgens een apart meetprotocol gelet op het voorkomen van de medicinale bloedzuiger, een zeldzame habitatrichtlijnsoort die in het verleden in het gebied is waargenomen.

  Downloaden
         
 

Drukker, D.
Locomotiefje in Noord-Holland: inventarisatie en behoud
EIS2022-06 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In Nederland komt het locomotiefje slechts op twee plekken voor, waaronder de omgeving van Santpoort-Noord. Om de soort te kunnen behouden heeft de provincie Noord-Holland EIS Kenniscentrum Insecten gevraagd om de verspreiding, habitatvoorkeuren en het meest geschikte beheer te inventariseren. Daarom zijn in 2021 de bekende locaties en tussengelegen gebieden geïnventariseerd en is de (micro)habitat onderzocht. Ook is met beheerders gesproken over het beheer. De locomotiefjes rond Santpoort-Noord blijken goed te gedijen in de bermen met insectenvriendelijk bermbeheer.

  Downloaden
         
 

Reemer, M & T. Zeegers
Voedselconcurrentie tussen honingbijen en wilde bijen in Amsterdam
EIS2022-05 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De honingbij is in Amsterdam, net als op veel andere plekken in Nederland, de talrijkste bijensoort. Hoewel in Amsterdam in recente jaren 114 verschillende bijensoorten zijn aangetroffen (zie hier), maakt de honingbij maar liefst 37 % uit van alle bijen die er rondvliegen. De Gemeente Amsterdam vroeg zich af wat dit betekent voor de concurrentiedruk die de honingbijen uitoefenen op de wilde bijen en andere bloembezoekende insecten in de stad. Deze vraag legde de Gemeente voor aan EIS Kenniscentrum Insecten, die hierover een adviesrapport samenstelde

  Downloaden
         
 

Zeegers, T. & K. Goudsmits
Bestuivers, sprinkhanen en libellen op de vliegbasis Soesterberg 2021
EIS2022-02 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In 2021 heeft EIS Kenniscentrum Insecten in opdracht van de eigenaar het Utrechts Landschap een inventarisatie gedaan naar het voorkomen van wilde bijen, zweefvliegen, dagvlinders, sprinkhanen en libellen op de vliegbasis Soesterberg. Methodisch is aansluiting gezocht bij de telvlakken zoals die eerder door bureau Van den Bijtel Ecologisch Onderzoek (BEO) vastgesteld zijn. Daarnaast is ook de voormalige zandgroeve op het landgoed De Paltz onderzocht.

  Downloaden
         
 

Zeegers, T., M. Reemer & A. van Strien
Toekomstbestendig maken van monitoring van trends van wilde bijen in Nederland
EIS2021-30 EIS Kenniscentrum insecten, LeidenDe achteruitgang van wilde bijen in ons land heeft ook de aandacht getrokken van de Rijksoverheid . In de Nationale Bijenstrategie zijn doelstellingen geformuleerd voor het minimaal aantal soorten wilde bijen dat in 2023 respectievelijk 2030 een positieve trend zou moeten hebben in vergelijking met dat aantal in 2018 . Mutatis mutandis is er ook een maximum aantal soorten vastgesteld dat een negatieve trend kan hebben

  Downloaden
         
 

Van 't Bosch, J. & M. Reemer
Bijen in dertien Amsterdamse groengebieden
EIS2021-28 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In 2021 heeft EIS Kenniscentrum Insecten 13 groengebieden in Amsterdam onderzocht op wilde bijen. Dit onderzoek is een voortzetting van de onderzoeken in 2019 en 2020, toen respectievelijk 11 en 14 Amsterdamse gebieden onderzocht zijn. In totaal zijn nu in 38 groengebieden in Amsterdam dergelijke inventarisaties uitgevoerd

  Downloaden
         
  Zeegers, T. & K. Goudsmits
Bestuivers op vier dijkvakken van het hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden
EIS2021-26 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In het voorjaar van 2021 heeft EIS Kenniscentrum Insecten in opdracht van het hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden onderzoek gedaan naar het voorkomen van wilde bijen en zweefvliegen op vier dijkvakken onder haar beheer: langs de Lek bij Lopik en Wijk bij Duurstede (twee locaties) en langs een kanaal bij Driebruggen.
  Downloaden
         
  L. Slikboer
Wilde bijen in het Rotterdamse havengebied
EIS2021-25 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Op verzoek van Bureau Stadsnatuur heeft EIS Kenniscentrum Insecten in 2021 wilde bijen geïnventariseerd in terreinen van het havengebied van Rotterdam. Dit onderzoek was een herhaling van het onderzoek in 2018. Negen geselecteerde gebieden verspreid over de haven zijn elk driemaal bezocht: in de lente, voorzomer en zomer. Eén onderzoeksgebied uit 2018 is komen te vervallen en is vervangen door een enigszins vergelijkbaar terrein.
  Nog niet openbaar
         
  J.T. Smit
Bijen en wespen in vier gebieden in Utrecht
EIS2021-24 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van de gemeente Utrecht zijn in een viertal gebieden in de stad de bijen en wespen geïnventariseerd, waarbij ook de zweefvliegen zijn meegenomen. De gebieden zijn geselecteerd door de gemeente en de nadruk lag op het vastleggen van de diversiteit en waar mogelijk het formuleren van aanbevelingen teneinde de soortenrijkdom te verhogen in de gebieden. Naast bijen, wespen en zweefvliegen is ook het kalkdoorntje meegenomen in Lunetten, waar de soort in 2020 is ontdekt.
  Downloaden
         
  Fernhout, T. & M. Reemer
Bijen en andere bestuivers in stedelijk groen van Purmerend in 2021
EIS2021-23 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Op verzoek van de Gemeente Purmerend heeft EIS Kenniscentrum Insecten in 2014, 2018 en 2021 een monitoring uitgevoerd van de bijen, zweefvliegen en dagvlinders op verschillende locaties in de stad. De inventarisatie in 2014 geldt als een nulmeting, terwijl die in 2018 en 2021 vervolgmetingen zijn. Effecten van eventuele wijzigingen in het stedelijk groenbeheer om de bijen-, zweefvliegen- en dagvlinderfauna te stimuleren kunnen hiermee inzichtelijk gemaakt worden.
  Downloaden
         
  Kos, M. & M. Reemer
Bijenmonitoring in duingebied Meijendel: herhaling 2021
EIS2021-22 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Per 2019 is de begrazingsdruk in duingebied Meijendel verlaagd en worden bepaalde delen alleen nog ‘s winters begraasd in plaats van jaarrond. Dit heeft naar verwachting gevolgen voor de bijenfauna van Meijendel. Dunea is geïnteresseerd in de veranderingen die op zullen treden in de bijenfauna en heeft EIS Kenniscentrum Insecten daarom verzocht om meerjarige monitoring van de bijenfauna van Meijendel uit te voeren. De eerste ronde hiervan vond in 2019 plaats en de tweede in 2021. Deze rapportage doet verslag van de resultaten uit 2021 en vergelijkt deze met die uit 2019.
  Downloaden
         
  Smit, J.T. & J. Smit
Bijenmonitoring Holthurnsche Hof Berg en Dal: eerste ronde - 2021
EIS2021-21 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In het verleden is er op de Holthurnsche hof een uitzonderlijk grote populatie aanwezig geweest van de zeer zeldzame eikenzandbij Andrena ferox. Ondanks dat deze soort niet meer in dat gebied is aangetroffen na het jaar 2000 is er in 2016 wel een beheerplan opgesteld ten behoeve van de bijzondere bijenfauna die er nog wel aanwezig is. Het meest in het oog springend daarvan is een grote populatie van de ernstig bedreigde gewone langhoornbij Eucera longicornis, inclusief zijn broedparasiet de, eveneens ernstig bedreigde grote wespbij Nomada sexfasciata.
  Downloaden
         
  M. Reemer
Advies insecten en faunapassages onder en over de A4 bij Leiden en Leidschendam
EIS2021-18 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Rijksweg A4 zal de komende jaren verbreed worden van acht naar tien rijstroken. In dit verband heeft de Gemeente Leiden aan EIS Kenniscentrum Insecten verzocht om een kort en bondig advies op te stellen ten aanzien van de functionaliteit van twee ecologische passages onder de A4 voor insecten bij Leiden (faunapassage Cronesteyn) en Leidschendam (faunapassage Vlietland). Het gaat hierbij om een toetsing van de vraag in hoerverre deze passages geschikt zijn voor verplaatsing van soorten tussen Groene Hart en kustzone.
  Downloaden
         
  M. Reemer
Bijen en zweefvliegen in park Matilo te Leiden
EIS2021-16 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Park Matilo te Leiden is in 2012 aangelegd op een locatie van een voormalig tuinbouwkassencomplex. Met plaatselijke kleigrond werd een rechthoekig geheel van dijkjes opgeworpen die de vroegere ligging van een Romeins fort markeren. Naar aanleiding van bijzondere vondsten gaf de Gemeente Leiden de opdracht aan EIS Kenniscentrum Insecten om een monitoring van de plaatselijke bijen en zweefvliegenfauna uit te voeren Deze rapportage doet verslag van de nulmeting van deze monitoring in 2021
  Downloaden
         
  J. Satter
De huidige verspreiding en voedselvoorkeuren van de grashommel (Bombus ruderarius)(Müller 1776) in westelijk Noord-Brabant
EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Eén van de sterk afgenomen soorten in Nederland is de grashommel (Bombus ruderarius). De grashommel is een zeldzame soort die op het moment alleen nog maar in grote aantallen voorkomt in Zeeland en Friesland. Om de groei van deze soort te bevorderen is er onderzoek gedaan naar de verspreiding van de grashommel in westelijk Noord-Brabant. Hiervoor worden vijf verschillende gebieden geïnventariseerd
  Downloaden
         
  J. Lugtenburg
De verspreiding en habitatkarakteristieken van de gewone oliekever rond het Haringvliet
EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Oliekevers zijn zeldzame parasieten van wilde bijen. Ze zijn vooral bekend uit Zuid-Limburg, maar blijken ook nog op dijken en kustgebieden van de Zuid-Hollandse eilanden voor te komen. Verslag over de verspreiding en habitatkarakteristieken van de gewone oliekever rond het Haringvliet
  Downloaden
         
  Van 't Bosch, J, G. Bos & R. van Grunsven
Rivierrombout Stylurus flavipes: beschrijving van relevante aspecten van ecologie en voorlopige inschatting van de effecten van werkzaamheden op deze soort
EIS2021-15 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ) is bijgaand document opgesteld om vragen van de OZHZ over de ecologie van de rivierrombout Stylurus flavipes onderbouwd te beantwoorden. Aanleiding hiervoor zijn diverse meldingen en klachten die OZHZ heeft ontvangen over werkzaamheden in habitat waar de rivierrombout mogelijk voorkomt. Het gaat daarbij om graaf- of baggerwerkzaamheden, het leggen van kabels en het plaatsen van damwanden. Het doel van dit document is OZHZ handvatten te geven om de meldingen en klachten in gebieden waar de rivierrombout voorkomt te beoordelen.
  Downloaden
         
  Wallis de Vries, M.F., J. Bokelaar, J.T. Smit, R. Versluijs & A.J.M. Janssen
Knelpunten voor terugkeer van bedreigde insecten in het natte zandlandschap: zijn de grote gebieden hersteld?
EIS2021-11 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Bij de uitvoering van herstelmaatregelen voor de natuurkwaliteit in Nederland overheerst van oudsher een systeemecologische benadering waarin de respons van de vegetatie centraal staat. Dat heeft voor zeldzame plantensoorten aantoonbaar succes gehad. Voor de bedreigde fauna is de aandacht weliswaar sterk toegenomen, maar blijft het herstel nog achter. Dit komt deels doordat er voor dieren (nog) meer op landschapsschaal naar habitatkwaliteit moet worden gekeken dan voor planten. Zeker voor bedreigde soorten is die kennis nog niet toepasbaar gemaakt voor het beheer.
  Downloaden
         
  L. Slikboer
Notitie: Bijen in het Voornes Duin (Groene Strand en Duinen van Oostvoorne)
EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van Het Zuid-Hollands Landschap (ZHL) werd in 2020 en 2021 een inventarisatie uitgevoerd van de wilde bijen in het door ZHL beheerde gedeelte van het Voornes Duin. De onderzoeksgebieden waren geselecteerde proefvlakken van het Groene Strand en de Duinen van Oostvoorne (figuur 1). Elk proefvlak is vier maal bezocht, waardoor een representatief beeld is ontstaan van de bijenfauna gedurende de verschillende seizoenen.
  Downloaden
         
  Reemer, M. S. Klumpers & T. Zeegers
Bijen en balsemien: concurrentie tussen honingbijen en wilde bestuivers in de Biesbosch
EIS2021-09 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De Biesbosch is een natuurgebied met Natura 2000 status gelegen in de provincies
Zuid-Holland en Noord-Brabant De laatste jaren worden in en om de Biesbosch meer
en meer honingbijenvolken geplaatst door imkers, vooral vanwege de dracht van de
reuzenbalsemien De vraag is of en in hoeverre dit op gespannen voet staat met de
Natura 2000 instandhoudingsdoelstellingen, in het bijzonder vanwege concurrentie
met wilde bestuivers.
  Downloaden
         
  Zeegers T. & L. Slikboer
De Aziatische hoornaar in Nederland: Ervaringen 2017-2020
EIS2021-07 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Sinds de eerste Aziatische hoornaar in 2017 in Nederland werd vastgesteld heeft EIS veel ervaring opgedaan met het opsporen van deze invasieve exoot. Deze ervaringen staan samengevat in dit rapport.
  Downloaden
         
  Smit, J.T., Th. Zeegers & L. Slikboer
Richtlijn plaatsing honingbijkasten op heideterreinen van defensie
EIS2021-05 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van de Rijksvastgoeddienst is onderzoek gedaan op een drietal heideterreinen om na te gaan of er sprake is van concurrentie tussen honingbijen en wilde bestuivers (wilde bijen, dagvlinders en zweefvliegen) op heideterreinen en zo ja, in welke mate. Uit dit onderzoek blijkt dat de dichtheid aan honingbijen afneemt met de afstand tot de  dichtstbijzijnde honingbijkasten en de dichtheid aan wilde bestuivers juist ongeveer even sterk toeneemt met de afstand. Als gevolg neemt de verhouding wilde bestuivers / honingbijen toe met de afstand en dit verband is sterk significant. De conclusie luidt dan ook dat de dichtheid wilde bestuivers duidelijk waarneembaar en statistisch significant samenhangt met de aanwezigheid van honingbijkasten en de afstand daartoe.
Meer honingbijkasten hebben meer en verder invloed, maar op grond van theoretische overwegingen is het verband tussen de dichtheid honingbijkasten en de negatieve invloedssfeer niet lineair. De waarnemingen in het veld ondersteunen dit. Dit model met aangegeven onzekersheidsmarges wordt verder gebruikt om tot een richtlijn te komen. 
  Downloaden
         
   

Slikboer, L., E. Colijn, D. Drukker, R. Kleukers, B. Koese, A. van Loon, J. Noordijk, J.T. Smit & T. Zeegers (2021).
Nederlandse Insecten, meer lacunes dan kennis
EIS2021-04 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Insecten vormen veruit de soortenrijkste groep dieren in ons land Volgens Nederlandsesoorten nl behoren van de ruim 26 000 gevestigde soorten dieren in ons land ongeveer 19 500 tot de insecten (= 75%). Ook in aantallen exemplaren vormen de insecten een dominante groep. Onze kennis van de insectenstand in ons land moet als ‘rudimentair’ worden gekenschetst, met een enkele positieve uitzondering Dit overzicht belicht vier van de vijf soortenrijkste orden (wantsen, kevers, vliesvleugeligen en vliegen en muggen) en enkele kleinere orden.

  Downloaden  
         
   

Noordijk, J., A. van Loon & P. Boer (2021).
Beschermingsplan stronkmier
EIS2021-03 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De stronkmier Formica truncorum is een zeldzame en bedreigde bosmiersoort in
Nederland, die alleen bij Ommen voorkomt. Dit beschermingsplan stelt kennis
beschikbaar voor het beschermen en hopelijk laten uitbreiden van de populatie aldaar.

  Downloaden  
         
   

Smit, J. T. (2021).
Beoordelingskader doelrealisatie instandhoudingsdoelstelling van het vliegend hert in Natura 2000-gebied Veluwe
EIS2021-02 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Een grote en robuuste meta-populatie van het vliegend hert op de Veluwe kan alleen verkregen worden door middel van een netwerk aan natuurlijke, ongestoor-de bossen (bosreservaten) verbonden door middel van habitatcorridors, waarin op lange termijn altijd voldoende leefgebied voor het vliegend hert aanwezig is: oude, kwijnende en dode eikenbomen en voldoende open plekken door deels afta-kelend bos

  Downloaden  
         
   

Zeegers, T. (2021).
Nulmeting voor het voorkomen van wilde bijen en zweefvliegen in de gemeente Amersfoort: eerste ronde – 2020
EIS2021-01 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Deze inventarisatie is onderdeel van een langer lopend traject om de fauna van bestuivers in Amersfoort in kaart te brengen (nulmeting) In 2020 zijn in het totaal zijn op 12 locaties in vier rondes 80 soorten bijen aangetroffen en 35 soorten zweef-vliegen Van de wilde bijen is bijna de helft van de soorten vrij zeldzaam en staan er 7 op de Rode Lijst In vergelijking met andere recente inventarisaties van steden is het aantal soorten bijen opvallend hoog, het aantal soorten zweefvliegen ronduit laag Onduidelijk is of dat laatste het gevolg is van de onderzoeksopzet en de war-me zome

  Downloaden  
         
   

Odé, B., B. Koese & M. Verhofstad (2020).
Advies inventarisatie invasieve exoten Wetterskip Fryslân
EIS2020-33 FLORON & EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Wetterskip Fryslan wil in de komende jaren de monitoring en bestrijding van invasieve exotische planten en dieren in haar werkgebied op een effectievere manier vormgeven. In 2020 is daarom door het Wetterskip een inventarisatie uitgevoerd van een aantal prioritaire exotenin een aantal prioritaire deelgebieden. FLORON en EIS Kenniscentrum Insecten hebben deze inventarisatie begeleid door bij te dragen aan de inventarisatiemethodiek, instructie van de veldmedewerkers, kwaliteitsborging en opslag van data in de NDFF. Bovendien hebben FLORON en EIS Kenniscentrum Insecten aanbevelingen gedaan hoe het Wetterskip de opgedane kennis kan vervatten in een monitoringplan en bestrijdingsplan voor invasieve exoten.

  Downloaden  
         
   

Hooijmeijer J, E. van der Velde, R. Fokkema, R. Howison, J. Onrust, E. Rakhimberdiev, A. Saarloos, E. Groenhof, T. Zeegers & T. Piersma (2021)
Grutto Landschap Project. Jaarverslag 2020
EIS2020-43 WUR & EIS Kenniscentrum insecten
De landbouw in Nederland staat voor de grote opgave om het bedrijfsmodel weer te baseren op natuurlijke processen in bodem, water en lucht. Dit moet leiden tot minder druk op biodiversiteit, landschap, milieu, klimaat en gezondheid. De grutto is als boerenlandvogel in staat om ons te laten zien of het met deze transitie de goede kant op gaat. De stabiele aanwezigheid van grutto’s wijst namelijk op een hoge biodiversiteit, een gebalanceerd voedselweb en bodems die horen bij een duurzame melkveehouderij, kortom het aantrekkelijke landschap waar we met z’n allen naar toe willen.

  Downloaden  
         
   

Sparrius L, E. van Norren, S. van Walsu, B. Koese & D. van der Hak (2020).
Bestendig voorkomen van de habitatrichtlijnsoorten Otter, Drijvende waterweegbree en Brede geelgerande waterroofkever
EIS2020-34SoortenNL, Floron, EIS, Zoogdiervereniging
Otter, Drijvende waterweegbree en Brede geelgerandewaterroofkever zijn habitatrichtlijnsoorten. De Europese en Nederlandse overheid stellen als regel dat de 5 belangrijkstegebieden en 60% van de bestendige populaties binnen habitatrichtlijngebieden (onderdeel Natura 2000) liggen.In dit rapport is voor de drie soorten onderzocht waar zich in Nederland bestendige populaties bevinden, welke gebieden tot de top-5 behoren, en of 60% van de populatie binnen habitatrichtlijngebied ligt.De beoordeling is gemaakt aan de hand van helder omschreven beoordelingscriteria die eerder ook op de andere habitatrichtlijnsoorten zijn toegepast

  Downloaden  
         
   

Smit, J.T. (2020).
Tussenrapport Transectmonitoring vliegend hert in het Natura 2000-gebied Veluwe
EIS2020-32 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden

In dit rapport worden de voorlopige resultaten van de transectmonitorig gepresenteerd. De huidige methode die gebruikt wordt in het kader van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM) is een publiciteitsoffensief met een oproep om waarnemingen door te geven Deze methode blijkt effectief voor het binnenkrijgen van veel waar-nemingen, maar er wordt niet op een gestandaardiseerde manier geteld waardoor er geen trends te berekenen zijn In 2018 is begonnen met het uitzetten van tran-secten die door vrijwilligers gemonitord worden, dit netwerk wordt de komende twee jaar verder uitgebreid.

  binnenkort beschikbaar
         
   

Smit, J.T. (2020).
Tussenrapport Vlakdekkende inventarisatie vliegend hert in het Natura 2000-gebied Veluwe
EIS2020-31 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Om enkele manco’s van een eerdere methode te ondervangen is in 2018 gestart met een pilot bestaande uit het opzetten van een netwerk aan monitoringsroutes die met behulp van vrijwilligers worden gemonitord en een aanvullend veldonderzoek in het Natura 2000-gebied door middel van een vlakdekkende inventarisatie Beide methoden zijn in 2020 gecontinueerd, over de transectmonitoring zal separaat gerapporteerd worden In dit rapport worden de voorlopige resultaten van de vlakdekkende inventarisatie gepresenteerd.

  binnenkort beschikbaar
         
   

Faassen, T., I. Raemakers, M. Reemer & J. T. Smit (2020).
Trends van wilde bijen in Noord-Brabant Rapportage 2019
EIS2020-30 Provincie Noord-Brabant, Ecologica & EIS Kenniscentrum insecten
In 2017 heeft de provincie Noord-Brabant aan Ecologica en EIS Kenniscentrum Insecten de opdracht gegeven voor een trendonderzoek met betrekking tot wilde bijen. Om meer inzicht te krijgen op de situatie per beheertype en veranderingen hierin over diverse jaren is een ander type onderzoek nodig: systematisch verzamelde waarnemingen die met zekerheid toe te kennen zijn aan een specifiek beheertype. Een dergelijk onderzoek zou meteen ook meer informatie verschaffen over de populatieontwikkeling van de diverse soorten.

  Downloaden  
         
   

Koese, B. (2020).
Aquatische macrofauna in het BioScience Park te Leiden: nulmeting 2020
EIS2020-29 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In 2020 is de aquatische macrofauna (kreeftachtigen, kokerjuffers, waterkevers, water-wantsen en waterslakken) in een vijftal watergangen binnen het Leiden BioScience Park (LBSP) onderzocht. De inventarisatie geldt als nulmeting voor een 4-jaarlijkse monitoring en heeft als doel om zicht te krijgen op de ontwikkeling en (hopelijk) verbe-tering van de aquatische biodiversiteit na versterking van de ‘groen-blauwe’ infrastruc-tuur in 2020 en komende jaren.

  Downloaden
         
   

Van 't Bosch, J. (2020).
Bijen op 34 locaties in Haarlem: nulmeting en advies
EIS2020-27 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van de Gemeente Haarlem heeft EIS kenniscentrum insecten een nul­meting uitgevoerd voor de monitoring van wilde bijen in Haarlem Doel van de in­ventarisatie was om de bijenfauna van de geselecteerde locaties in 2020 vast te leggen op een manier die reproduceerbaar is, zodat de resultaten in de toekomst vergeleken kunnen worden met die van andere jaren en eventuele veranderingen in de bijenfauna zichtbaar worden. In totaal zijn in de 34 bezochte gebieden samen 77 soorten bijen waargenomen. .

  binnenkort beschikbaar
         
   

Slikboer, L. & T. Zeegers (2020).
Insecten in de Zegepolder te Rhoon in 2020
EIS2020-26 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In het Buijtenland van Rhoon wil de provincie Zuid-Holland ‘hoogwaardige akkerna-tuur’ laten ontstaan In 2017 is hiermee van start gegaan in de Zegenpolder in een gebied van circa 75ha EIS Kenniscentrum Insecten heeft in dat jaar in opdracht van de provincie Zuid-Holland een nulmeting uitgevoerd van het voorkomen van insecten in de Zegenpolder In daarop volgende jaren is dit onderzoek vervolgd met een selectie van de methoden van het jaar 2017 Jaarlijks worden in ieder geval vliegende insecten en biomassa gemeten Voor de eerste groep worden bijen, zweefvliegen, dagvlinders, sprinkhanen en libellen geteld langs nettransecten, voor biomassa worden plakvallen werden geplaatst.

  Downloaden  
         
   

Van 't Bosch, J. (2020).
Bijen in Papendrecht: Slobbengors en snelfietspad A15
EIS2020-25 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Stichting Educatie Stal BIJ de Heerlijkheid heeft EIS verzocht een verkennende in-ventarisatie uit te voeren naar bijen in twee gebieden in de gemeente Papendrecht Het gaat om de gebieden Slobbengors en het snelfietspad langs de A15 De twee projectgebieden zijn elk gedurende een dag op bijen geïnventariseerd, het Slob-bengors op 20 mei 2020 en het snelfietspad op 27-28 mei 2020 .

  Downloaden
         
   

Ronald Zollinger, Henk Sierdsema, Carolyn Vermanen, Ruud Foppen, Laurens Sparrius, Sascha van der Meer, Raymond Creemers, John Smit, Daan Drukker, Alfons Vaessen, Marjolein van Adrichem, Marcel Schillemans, Milou van Silfhout & Albert Vliegenthart   (2020).
Natuurparels in de gemeente Nijmegen
EIS2020-24 RAVON en  EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In de gemeente Nijmegen zijn zogenoemde natuurparels aangewezen in een groot collectief van groene organisaties. Het gaat om typische soorten en gebieden met hoge natuurwaarde.

  Downloaden
         
   

Slikboer, L., J.T. Smit & M. Reemer (2020).
Handleiding Landelijk Meetnet Hommels
EIS2020-22 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Het is bekend dat het niet goed gaat met de Nederlandse bijen. Maar hoe de trends zich precies ontwikkelen weten we niet. Alleen door op een gestandaardiseerde manier te tellen kunnen we betrouwbare uitspraken doen over trends. Zulke telgegevens zijn voor bijen niet beschikbaar. Door een meetnet op te zetten voor de meest toegankelijke en opvallende bijengroep - de hom-mels - kunnen we beter inzicht verkrijgen in de veranderende patronen van verspreiding en aan-tallen. Het hommelmeetnet is gebaseerd op het reeds bestaande meetnet dagvlinders van De Vlinderstichting. Voor het tellen van hommels wordt een sterk gelijkende methode gebruikt en de gegevens worden op dezelfde plek doorgegeven.

  Downloaden
         
   

Smit, J.T & T. Zeegers (2020).
Honingbijen & wilde bestuivers in defensieterreinen Deel 3: militair oefenterrein Havelte
EIS2020-19 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Het Rijksvastgoedbedrijf heeft een groot aantal natuurterreinen van defensie in beheer in Nederland. Sommige terreinen zijn leefgebied voor zeldzame en bedreigde bestuivers, zoals wilde bijen, zweefvliegen en dagvlinders. De recente berichten over de sterke achteruitgang van insecten in natuurgebieden geeft reden tot zorg en de behoefte aan meer kennis over de gevolgen van de plaatsing van honingbijkasten binnen defensieterreinen. EIS Kenniscentrum Insecten onderzocht daarom in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf de draagkracht van heideterreinen van defensie voor wat betreft de plaatsing van honingbijkasten.

  Downloaden
         
   

Smit, J.T. & T. Zeegers (2020).
Honingbijen & wilde bestuivers in defensieterreinen Deel 2: Arnhemse heide
EIS2020-18 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Het Rijksvastgoedbedrijf heeft een groot aantal natuurterreinen van defensie in beheer in Nederland. Sommige terreinen zijn leefgebied voor zeldzame en bedreigde bestuivers, zoals wilde bijen, zweefvliegen en dagvlinders. De recente berichten over de sterke achteruitgang van insecten in natuurgebieden geeft reden tot zorg en de behoefte aan meer kennis over de gevolgen van de plaatsing van honingbijkasten binnen defensieterreinen. EIS Kenniscentrum Insecten onderzocht daarom in opdracht van het Rijksvastgoedbedrijf de draagkracht van heideterreinen van defensie voor wat betreft de plaatsing van honingbijkasten.

  Downloaden
         
   

Reemer M., T. Fernhout & F. Rhebergen (2020).
Bijen in Amsterdamse stadsparken en andere ecologisch beheerde groengebieden
EIS2020-17 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In 2019 en 2020 samen zijn in totaal 104 soorten bijen aangetroffen in Amsterdam. Sommige gebieden blijken verrassend rijk met meer dan 50 soorten per gebied. Hierbij gaat het vooral om grote gebieden aan de rand van de stad, zoals het Westerpark, het Diemerpark, de Bijlmerweide, de Noorder IJ-plas en het Gijsbrecht van Aemstelpark. Er zijn verschillende soorten gevonden die nog niet uit Amsterdam bekend waren, zoals de borstelwespbij, de kleine tuinmaskerbij en de zompmaskerbij.

  Downloaden
         
   

Smit, J. & M. Reemer (2020).
Bijen op Heideterreinen in de gemeente Nunspeet: nulmeting 2020
EIS2020-16 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Deze rapportage doet verslag van een inventarisatie van wilde bijen op zeven heideter-reinen in de Gemeente Nunspeet (Gelderland, Noord-Veluwe In totaal zijn op de onderzochte heidterreinen 63 soorten bijen aangetroffen (exclusief twee soorten die alleen tijdens een extra bezoek buiten de monitoring om zijn gevon-den) De grootste aantallen bijensoorten zijn gevonden op de Elspeetsche Heide: hier zijn in totaal 38 soorten gevonden (23 in het westelijke deel, 34 in het oostelijke deel) Kleine Kolonie doet hier met 36 soorten nauwelijks voor onder, zeker niet wanneer men de veel kleinere oppervlakte van dit gebied in aanmerking ne .

  Downloaden
         
   

Reemer, M. (2020).
Bijen en zweefvliegen in het BioScience Park te Leiden: nulmeting 2020
EIS2020-15 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
EIS Kenniscentrum Insecten heeft in 2020 een inventarisatie uitgevoerd van bijen en zweefvliegen op het Bio Science Park in Leiden De inventarisatie vond plaats op 12 verschillende locaties, die elk drie maal in het jaar onderzocht zijn De inventarisatie geldt als een nulmeting van een monitoring, die in 2024 herhaald wordt om onwtik-kelingen in de bijen- en zweefvliegenfauna te kunnen vaststellen In totaal zijn 39 soorten bijen en 27 soorten zweefvliegen aangetroffen Zeldzame soorten zijn niet gevonden.

  Downloaden
         
   

Smit J.T & T. Fernhout (2020).
Bijen op sedumdaken van bushokjes in Utrecht
EIS2020-14 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De gemeente Utrecht heeft bij het vervangen van bushokjes een groot aantal daarvan uitgerust met een zogenaamd sedumdak. Dit levert niet alleen milieuwinst op doordat Sedum fijnstof in de lucht verminderd, het regenwater langer vasthoud en zorgt voor verkoeling bij hitte, maar is ook goed voor de biodiversiteit doordat er voedsel in de vorm van nectar en stuifmeel geleverd wordt door de bloemen .

  Downloaden
         
   

Smit J.T (2020).
Bijen en wespen in vijf gebieden in Utrecht
EIS2020-13 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van de gemeente Utrecht zijn een vijftal gebieden in de stad geïnven-tariseerd op bijen en wespen, waarbij ook de zweefvliegen zijn meegenomen De gebieden zijn geselecteerd door de gemeente en de nadruk lag op het vastleggen van de diversiteit en waar mogelijk het formuleren van aanbevelingen teneinde de soortenrijkdom te verhogen in de gebieden .

  Downloaden
         
   

Smit J.T. (2020).
Bijen op en rond ‘s werelds grootste bijenhotel naast de A2 in Utrecht
EIS2020-12 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De gemeente Utrecht heeft ’s werelds grootste bijenhotel laten realiseren in een reclamemast langs de A2. Het primaire doel is bewustwording van burgers met betrekking tot bijen, daarnaast is het tevens bedoeld om ook daadwerkelijk nestgelegenheid te bieden voor bijen. In de mast zijn 128 bijenhotels en 77 vlinderkasten geplaatst in een honingraatstructuur. Daarnaast is het perceel rond het bijenhotel ingezaaid met een bloemenmengsel om bijen ook van voedsel te voorzien. In dit perceel zijn tevens twee lage taluds aangebracht om ook grondnestelende bijen van nestgelegenheid te voorzien, aangezien 70-80% van de wilde bijen in de grond nestelen.

  Downloaden
         
   

Koese, B. & D. Drukker (2020).
De platte schijfhoren Anisus vorticulus op het Leiden BioScience Park
EIS2020-10 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van de gemeente Leiden is het Leiden BioScience Park (LBSP) onder-zocht op het voorkomen van de platte schijfhoren (Anisus vorticulus) De soort is aan-getroffen op in totaal 17 van de onderzochte 25 meetlocaties. Binnen de plangebieden (d w z trajecten waar ruimtelijke ingrepen gepland staan) is de soort op 10 van de 12 locaties gevonden, in totaal 170 exemplaren. Buiten de plangebieden gaat het om 69 exemplaren op 7 uit 13 locaties. Hoge dichtheden zijn alleen gevonden langs de tram-baan, rondom het sportveld langs de Einsteinweg en een sloot dwars op de Niels Bohrweg en de A44 Kenmerkend voor de vindplaatsen met platte schijfhorens is de vegetatie van draadalg of sterrenkroos op losse humus c q modderbodem, een hel-dere, ondiepe waterlaag en een weinig tot onbeschaduwd wateroppervlak De soort is niet of nauwelijks aanwezig in (gebaggerde) vaarten met een minerale kleibodem

  Downloaden
         
   

Noordijk, J. (2020).
Insectenbevorderende maatregelen in het kader van het ‘Programma Biodiversiteit’ van de gemeente Ede
EIS2020-08 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De gemeente Ede heeft een beleidsdocument uitgebracht om de biodiversiteit te behouden, herstellen en versterken. EIS Kenniscentrum Insecten is gevraagd om in dit kader verschillende maatregelen te formuleren om de insecten te bevorderen. In het rapport wordt in een theoretisch kader ingegaan op welke algemene maatregelen (onderverdeeld voor korte en op lange termijn) er zijn te nemen in de belangrijkste leefgebieden: bos, heide, agrarisch en stedelijk gebied. Ook zijn er vier casussen uitgewerkt waarbij handvatten gegeven worden om direct mee aan de slag te gaan (1) bevordering wilde bijen in wegbermen in de bebouwde kom, (2) bevordering insecten van de heide door de aanleg van steilranden, (3) bevordering van insecten door middel van dood hout in allerlei biotopen en (4) de bescherming van de indrukwekkende populaties van drie bosmiersoorten en de gewone satermier op ‘De Heide’ bij Bennekom.

  Downloaden
         
   

Noordijk J. (2020).
Beheerplan ‘Mierenreservaat De Heide’ (Bennekom)
EIS2020-07, EIS Kenniscentrum insecten
In de gemeente Ede zal het natuurterrein ‘De Heide’ bij Bennekom in 2020 de status ‘mierenreservaat’ krijgen.

  Downloaden
         
   

Bouwman, J.H., R.H.A. van Grunsven, J. Smit, J.T. Smit & R. Verhagen (2020).
Actieplan meer insecten op de hei
EIS2020-06, Bosgroepen en EIS Kenniscentrum insecten
Het doel van het project is om voor een aantal vooraf geselecteerde heideterreinen in de provincie Overijssel te bepalen in hoeverre ze geschikt zijn voor de aandachtsoorten uit tabel 1. Per gebied wordt een aantal knelpunten en kansen gegeven, dit zijn handvatten om de negatieve trend van de genoemde aandachtsoorten een halt toe te roepen en idealiter om te buigen naar een positieve trend. Hierbij is in het bijzonder aandacht gegeven aan de aanwezigheid van bloemen en nestplekken voor bijen

  Downloaden
         
   

Zeegers, T., J. Groothuis, R. Morssinkhof & L. Slikboer (2020).
Insecten op akkers in Oost-Groningen in 2018, een eerste inventarisatie
EIS2020-05, EIS Kenniscentrum insecten
In 2018 zijn door EIS Kenniscentrum Insecten op een drietal akkerlocaties in Oost-Groningen (Noordbroek, Muntendam en Westeresch) insecten kwalitatief en kwan-titatief in kaart gebracht met een viertal verzamelmethoden: visueel / netvangst, plakvallen, bodemvallen en malaisevallen. Onderzocht zijn akkers met gewassen, braakakkers en bermen langs akkers.

  Downloaden
         
   

Godijn, N, K.C. Fokker & T. Zeegers (2020).
Revitalisatie akkersystemen Utrechts Landschap, Nulmeting wintervogels, broedvogels en ongewervelden 2019
Grauwe Kiekendief & EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Het Utrechts Landschap bezit twee akkercomplexen op de Utrechtse Heuvelrug. De ecologische waarde van deze akkers is de afgelopen jaren achteruit gegaan. Het Utrechts Landschap heeft de ambitie om deze akkers te revitaliseren. Zij heeft aan Grauwe Kiekendief en EIS Kenniscentrum gevraagd de effecten van de maatregelen te monitoren. Dit rapport schetst de nulsituatie van 2019. Wat insecten betreft hebben de gebieden duidelijk potentie, onder andere wat betreft mieren, wantsen en sprinkhanen.

  Downloaden
         
   

Slikboer, L. & T. Zeegers (2020).
Monitoring en voorlichting Aziatische hoornaar 2019
EIS 2020-03 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Vanaf 2017, toen de Aziatische hoornaar voor het eerst werd aangetroffen, werd EIS Kenniscentrum Insecten door de Nederlandse Voedsel- en Warenauthoriteit (NVWA) gevraagd om de ongewenste exoot te monitoren en waar nodig voorlichting te geven. Het jaar 2019 bracht vier correcte meldingen van Aziatische hoornaars in Nederland. Het betrof twee nesten (Raamsdonk en Vlaardingen), die beiden gevonden en bestreden zijn. De derde en vierde melding betroffen zwervende koninginnen

  Downloaden
         
   

Speelman, M. (2020).
De heidehommel (Bombus humilis) in Nederland
Studentenrapport EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Mathijn Speelman heeft gekeken naar de huidige en historische verspreiding van de zeldzame heidehommel in Nederland. Daarnaast is onderzoek gedaan naar het eetpatroon middels pollenanalyse. Dankzij gericht veldwerk is de heidehommel in 2019 op veel plekken aangetroffen, bij natte heideterreinen in Drenthe en op een enkele locatie in Overijssel.

  Downloaden
         
   

Slikboer, L., T. Zeegers, B. Koese & T. Fernhout (2019).
Insecten in het Buijtenland van Rhoon 2019
EIS 2019-33 EIS Kenniscentrum insecten, LeidenIn het Buijtenland van Rhoon wil de provincie Zuid-Holland ‘hoogwaardige akkernatuur’ laten ontstaan. In 2017 is hiermee van start gegaan in de Zegenpolder in een gebied van circa 75ha. In 2019 is de monitoring herhaald, waarbij vliegende insecten (bijen, zweefvliegen, dagvlinders, sprinkhanen en libellen) werden geteld langs nettransecten, het gebied volgens SNL-methode werd onderzocht op aandachtssoorten en de bijen op dijken extra aandacht kregen. Aanvullend werden de bemonsteringen van aquatische fauna van 2018 verder uitgezocht. 

  Downloaden
         
   

Slikboer, L., Bos, G. & M. Reemer (2019).
Bijen, zweefvliegen en dagvlinders in bermen van de A4 in 2019
EIS 2019-25, De Vlinderstichting, Wageningen & EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De ingezaaide bermen in dit onderzoek, vooral de westelijk gelegen Honey Highway, zijn
meer bloemrijk en daarmee deels interessanter voor algemeen voorkomende
bloembezoekende insecten. De ingezaaide bermen zijn echter wel zeer dicht begroeid,
wat leidt tot verminderde beschikbaarheid van open grond, waarin veel
bijen hun nest graven. Zo’n 91% van de waargenomen bijen waren dan ook honingbijen
en hommels; soorten die geen open bodem nodig hebben om zich voort
te planten.

  Downloaden
         
   

Slikboer, L., J.T. Smit & T. Zeegers (2019).
Honingbijen & wilde bestuivers in defensieterreinen Deel I: Doornspijkse Hei
EIS 2019-24 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Drie terreinen (Arnhemse Heide, Doornspijkse Hei en Havelte-Oost) worden op kwalitatieve wijze onderzocht op de aanwezige diversiteit aan bijen, zweefvliegen en dagvlinders. Hierbij worden proefvlakken van 5 hectare elk gedurende twee uur on-derzocht. Daarnaast wordt een kwantitatief onderzoek uitgevoerd, waarbij op diverse afstanden van bijenkasten plots van 50 bij 50 meter gedurende 45 minuten worden geïnventariseerd op bestuivers. In 2019 is de Doornspijkse Hei geïnventariseerd, in 2020 volgen de twee andere terreinen. In dit tussentijdse verslag worden de eerste resultaten besproken

  Downloaden
         
   

Slikboer, L. & J.T. Smit. (2019).
Voorlopige richtlijn plaatsing bijenkasten op defensieterreinen
EIS 2019-32 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In dit document wordt de huidige beschikbare kennis omtrent een eventuele voedselconcurrentie tussen honingbijen en wilde bestuivers samengevat. De fo-cus ligt in deze richtlijn vooral op wilde bijen omdat deze, net als honingbijen, niet alleen voor hun eigen energiebehoefte afhankelijk zijn van de nectar van bloe-men, maar ook voor de ontwikkeling van de larven , die uitsluitend stuifmeel eten, volledig afhankelijk zijn van bloemen.

  Downloaden
         
   

Smit, J.T. (2019).
Pilot monitoring Vliegend Hert in het Natura2000 gebied Veluwe
EIS 2019-32 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Tijdens het vaststellen van de nulmeting van de actuele verspreiding van het vlie-gend hert in het natura2000 gebied Veluwe ten behoeve van het beheerplan, werd geconcludeerd dat de huidige methode van gegevensinwinning twee belangrijke tekortkomingen heeft: de dekking binnen het natura2000 gebied laat te wensen over, en er wordt in het geheel geen inzicht verkregen in de aantalsontwikkelingen. Vandaar dat er nieuwe technieken zijn ontwikkeld met hulp van vrijwilligers.

  Downloaden
         
   

Reemer, M. & F. Van der Meer (2019).
Bijenmonitoring in duingebied Meijendel: nulmeting 2019
EIS 2019-21 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Duingebied Meijendel wordt reeds enkele decennia jaarrond begraasd door runderen en paarden Per 2019 is de begrazingsdruk over het gehele gebied verlaagd en vindt de begrazing in sommige delen uitsluitend ‘s winters plaats Op verzoek van drinkwater-bedrijf Dunea, dat het gebied beheert, is EIS Kenniscentrum Insecten in 2019 begon-nen met een monitoring van de bijenfauna van Meijendel Doel van deze monitoring is het verkrijgen van inzicht in de effecten van het gewijzigde begrazingsregime op de bijenfauna

  Downloaden
         
   

Reemer, M. (2019).
Bijen en zweefvliegen in akkerranden in de Gemeente Bernheze
EIS 2019-11 EIS Kenniscentrum insecten, LeidenBinnen de Gemeente Bernheze zijn in 2018 en 2019 verschillende akkerranden ingezaaid met bloemrijke zaadmengsels  Om de effecten van de inzaai van de akkerranden op de plaatselijke bestuiversfauna te kunnen vaststellen, is in 2019 een onderzoek opgestart door Wageningen Environmental Research en EIS Kenniscentrum Insecten  Dit onderzoek bestaat uit een vergelijking van de bestuiversfauna van de ingezaaide akkerranden met de bestuiversfauna van niet ingezaaide akkerranden  Ook wordt een vergelijking gemaakt tussen akkerranden waarin kunstmatige bestrijdingsmiddelen en kunstmest worden toegepast met akkerranden waarin dit niet gebeurt  Deze rapportage doet verslag van de resultaten 

  Downloaden
         
   

Reemer, M. (2019).
Bijen en zweefvliegen op boerenbedrijven aangesloten bij de Groene Klaver: herhaling 2019
EIS 2019-13 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De Groene Klaver is een collectief van vier agrarische natuurverenigingen in ZuidHolland. Circa 50 deelnemende bedrijven hebben zich voorgenomen om op hun terrein maatregelen te nemen in inrichting en beheer om de bestuiversfauna (bijen, zweefvliegen) te stimuleren. Projecten LTO Noord organiseert dit project en heeft aan EIS Kenniscentrum Insecten verzocht om een monitoring uit te voeren van de bijen en zweefvliegen bij een selectie van de deelnemende boerenbedrijven. De eerste monitoringsronde vond plaats in 2017 en de tweede in 2019. Deze rapportage doet verslag van de tweede ronde en maakt een vergelijking met de eerste.

  Downloaden
         
   

Reemer, M. (2019).
Bijen en zweefvliegen in de ecologische stadsstructuur van Leiden: herhaling 2019
EIS 2019-12 EIS Kenniscentrum insecten, LeidenIn 2016 en 2017 heeft EIS Kenniscentrum Insecten in opdracht van de Gemeente Leiden een nulmeting uitgevoerd van de bijen- en zweefvliegenfauna op een aantal plaatsen langs de ‘ecologische stadsstructuur’ van Leiden. Het gaat om bermen en taluds die sindsdien deels ingezaaid zijn om een bloemrijke vegetatie te creëren. Vervolgens is ook het beheer gericht op behoud van bloemenrijkdom. In 2019 is het onderzoek herhaald op dezelfde plekken en volgens dezelfde methode. Deze rapportage bespreekt de resultaten uit 2019 en maakt een vergelijking tussen de onderzoeksjaren

  Downloaden
         
   

J. T. Smit. (2019).
Bijen en Wespen in Utrecht
EIS 2019-15 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In opdracht van de gemeente Utrecht zijn in een drietal gebieden in de stad de bijen en wespen geinventariseerd, waarbij ook de zweefvliegen zijn meegenomen.De gebieden zijn geselecteerd door de gemeente en de nadruk lag op het vastleggen van de diversiteit en waar mogelijk het formuleren van aanbevelingen teneinde de soortenrijkdom te verhogen in de drie gebeiden. In totaal zijn er 58 soorten bijen, 34 soorten wespen en 47 soorten zweefvliegen aangetroffen in de drie gebieden samen.

  Downloaden
         
   

Norren, E. van, M. van Adrichem, D. Bekker, W. Bosman, G. Bos, R. Creemers,  [...] & J. T. Smit. (2019).
Staat van instandhouding Gelderland
EIS 2019-30 RAVON, Vlinderstichting, Zoogdiervereniging, EIS Kenniscentrum insecten.
De provincie Gelderland heeft de Zoogdiervereniging, in samenwerking met RAVON, de Vlinderstichting en EIS kenniscentrum Insecten, gevraagd om: • een rapport met factsheets over de staat van instandhouding van 24 soorten zoogdieren, reptielen, amfibieën en insecten in Gelderland en • een advies over ontheffingsaanvragen voor de betreffende soorten in relatie tot de provinciale staat van instandhouding.

  Downloaden
         
   

Slikboer, L. & T. Zeegers (2019).
De Aziatische hoornaar in Nederland in 2019
EIS 2019-28 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Verslag van de meldingen van Aziatische hoornaar in 2019 in Nederland. In 2019 kwam op 20 mei al de eerste correcte melding van een Aziatische hoornaar uit Raamsdonk (NB). Het dier bleek een koningin en werd door de imkers opgespoord en samen met haar primaire nest bestreden. In het najaar kwamen er meer meldingen, en werden er na succesvolle zoektochten ook nesten gevonden.

  Downloaden
         
   

Slikboer, L. & T. Zeegers (2019).
Bestuivende insecten op bloeiende akkers in Rhoon 
EIS 2019-20 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De provincie Zuid-Holland heeft de ambitie in het Buijtenland van Rhoon hoogwaardige akkernatuur te ontwikkelen, te beginnen in de Zegenpolder. De resultaten van de maatregelen worden gemeten aan de hand van diverse onderzoeken naar flora, fauna en bodem. In 2017 en 2018 deed EIS Kenniscentrum Insecten onderzoek naar de biodiversiteit van bodemfauna, bestuivers en biomassa in de Zegenpolder.

  Downloaden
 
         
   

Slikboer, L. (2019).
Bijen en zweefvliegen in ecologisch beheerde terreinenin Hellevoetsluis
EIS 2019-17 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
De gemeente Hellevoetsluis voert ecologisch beheer op enkele graslandlocaties. Het gaat om bloemrijke plekken, waarvan het maaibeheer is afgestemd op instandhouding van de plantenrijkdom. Op verzoek van de gemeente Hellevoetsluis heeft EISKenniscentrum Insecten in 2013 en 2014 een inventarisatie uitgevoerd van de bijen enzweefvliegen (bestuivende insecten) op drie ecologische beheerde graslandlocaties: Kanaalweg Oost, Kanaalweg West en Kooisteebos. Deze inventarisatie is in 2019 herhaald met de toevoeging van een drietal nieuwe plekken. Elk gebied werd driemaal bezocht op verschillende momenten van de lente en zomer en gedurende een vastgelegde tijdseenheid onderzocht op bijen en zweefvliegen.

  Downloaden
   

Reemer, M. (2019).
Bijen van landgoed Velhorst en het Grote Veld: nulmeting 2019 
EIS 2019-16 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Landgoed Velhorst en bos- en heidegebied het Grote Veld zijn als natuurgebieden in beheer bij Natuurmonumenten (beheereenheid De Graafschap). Op landgoed Velhorst worden sinds 2019 enkele voorheen intensief gebruikte landbouwpercelen omgevormd naar een kleinschalig en bloemrijk akkerlandschap. In het nabijgelegen bos- en heidegebied Grote Veld is door kap- en plagwerkzaamheden de heide hersteld, ter versterking van een ecologische corridor tussen het zuidelijke heideterrein en het Kienveen 

  Downloaden
 
   

Smit, J. T. & L. Slikboer (2019).
Beschermingsplan zandhommel; ‘Panda van de Nederlandse Delta’
EIS 2019-04 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
Tot halverwege de vorige eeuw kwam de zandhommel verspreid over heel Nederland voor. Net als veel andere hommelsoorten is de zandhommel sindsdien sterk achteruitgegaan en de soort staat nu op de Rode Lijst in de categorie Ernstig Bedreigd. Er resteren nog twee populaties in Nederland. De kans is groot dat de zandhommel uit Nederland verdwijnt als de soort geen speciale aandacht krijgt. Gelukkig is de Provincie Zuid-Holland zich hiervan bewust en zij hebben een beschermingsplan laten opstellen. Dit plan, opgesteld door John Smit en Linde Slikboer van EIS Kenniscentrum Insecten, is nu beschikbaar. Er staan concrete aanbevelingen in waarmee de Provincie en allerlei andere Zuid-Hollandse en Noord-Brabantse partijen mee aan de slag kunnen. Er is dus nog hoop voor de zandhommel!

  Downloaden
 
         
   

Noordijk, J., C.F.M. den Bieman, M.C. de Haas & E. Colijn (2019).
Xyleemzuigende cicaden, potentiële vectoren van Xylella fastidiosa, rondom boomkwekerijen en glastuinbouw
EIS 2019-06 EIS Kenniscentrum insecten, Leiden
In dit rapport worden de resultaten gepresenteerd van een onderzoek in het veld, de literatuur, collecties en databases, naar xyleemzuigende cicaden rondom boomkwekerijen en glastuinbouwbedrijven. Xyleemzuigende cicaden zijn potentiële vectoren van Xylella fastidiosa, een voor vele soorten (commercieel gekweekte) planten schadelijke bacterie, die de quarantainestatus heeft in de EU. Xylella wordt momenteel gevonden in het westmediterrane gebied. In totaal vingen wij op twaalf locaties 98 cicadensoorten, waarvan er acht xyleemzuigend zijn. Hiernaast leven er in Nederland nog negen andere xyleemzuigende cicaden en zijn er drie soorten die hier mogelijk in de toekomst nog aan toegevoegd kunnen worden. Van alle soorten zijn Aphrophora alni en Philaenus spumarius in Nederland de belangrijkste potentiële Xylella-vectoren. In de maanden juni tot en met september is de piek in voorkomen van de belangrijkste potentiële Xylella-vectoren en dit is dus ook de periode waarin het best bemonsterd wordt.

  Downloaden
         
   
https://www.eis-nederland.nl/rapporten https://www.eis-nederland.nl/rapporten https://www.natuurkennis.nl/publicaties/landschapoverstijgendnw/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/laagveen-en-zeekleilandschap/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/obn-nieuwsbrieven-uit-vakblad-nbl/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/proefschriften/ https://www.natuurkennis.nl/publicaties/scientific-articles/
הועלה ב-יולי 24, 2022 06:08 אחה"צ על ידי ahospers ahospers

תגובות

לא קיימות הערות בינתיים

הוספת תגובה

כניסה או הרשמה להוספת הערות